Beylik laflar dolaşır durur. “Kitap okumuyoruz” diye eleştirenin haddi hesabı yok. Arada cin fikirler de çıkmıyor değil. İlle de “kitap” denilen sayfaları mı okumalıyız? İnternette her gün sayfalarca şey okuyoruz. Kitap da yeniliğe ayak uydurmasın mı?

TDK sözlüğüne sorarsak ” Ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiş, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütünü” veya ” Herhangi bir konuda yazılmış eser” olduğunu görürüz. Farklı kuruluşlarca başka tanımlamalar da yapılmıştır. Belli bir sayfa sayısına kadar broşür veya kitapçık, süreli yayınlanıyorsa dergi gibi ayırımlar da mevcuttur. İçindeki bilgilerin ne olduğuna da bakılmaz. Son yıllarda basım imkanı bulan herkesin kitap yazdığı düşünüldüğünde ve derleme kütüphanelerinin kataloglarında milyonlar geride kalıp milyarlara doğru gittiği düşünüldüğünde ciddi bir rehberliğe ihtiyacımız olduğunu anlarız.

Okuyacağız ama çok kitap var. Ne okuyacağımıza dair kafamız karıştı, seçmekte zorlanıyoruz diyerek de savunabiliriz kendimizi. Veya zaten internetten kitap okuduğumuzu da söyleyebiliriz. Şunu kabul etmemiz gerekiyor mi internetten veya gazetelerden okuduğumuz şeyler kitap değildir. Kitap biraz da belli bir sistematik içerisinde bir araya geitirilmiş metinlerdir. Şu anda okuduğunuz bu blog kitap sayılmaz. Belki ilerleyen zamanlarda buradaki yazılar yeniden düzenlenip bir sistematik halinde bir araya getirilirse bunun adı kitap olabilir.

O halde bir metne dijital kitap diyebilmemiz için nasıl sunulması gerekir. Yoksa sunulması önemli değil de muhtevası mı önemlidir?

PDF, epub, kindle book vb. formatların hepsi de dijital kitaptır. Sadece web sayfası gibi görünen HTML olarak da sunulabilir. Muhtevanın bir sistematik içinde bir araya getirilmiş olması (kendi iç tutarlılığı) ve bir bütün olarak okunabilmesi yeterlidir. Formatı, şekli ne ile okunduğu önemli değildir. Birçok dijital kitap formatı vardır. Bir taraftan gelişen teknolojilerle birlikte dijital kitap da gelişmekte bir taraftan da sektör olarak standartları üzerinde mutabakat için adımlar atılmaktadır.

Dijital kitabın avantajları nelerdir?

Birincisi; taşınma ve depolama avantajı vardır. Cep telefonunuzun içinde binlerce kitap taşıyabilir ve istediğiniz an okuyabilirsiniz. Bir bulut hesabınız varsa saklayabileceğiniz dijital kitabın sınırı yok demektir.

İkincisi; muhteva için yeni teknolojinin getirdiği bir çok imkan vardır. Metnin içine video, ses, animasyon, harita, deney düzeneği ekleyebilirsiniz. Metin içinden çapraz referanslarla kitabın herhangi bir yerine atlayıp geri dönebilirsiniz. Kelime sözlüğü ile anında kelime anlamlarına ulaşabilirsiniz.

Üçüncüsü; eğitim alanında birçok yeniliğe yardımcı olur. Dijital kitabın içine notlar alabilir ve daha sonra bu notlarınızı görebilirsiniz. Kitap içinden soru cevap veya sınav sistemi ile bir eğitim sistemine entegre edebilirsiniz. Öğretmen öğrencilerin kitap okumasını tek tek takip edebilir, nereye kadar okuduğunu, hangi soruları nasıl çözdüğünün veya hangi videoyu ne kadar izlediğinin istatistik verilerini kaydedip analiz yapabilir. Kişisel bir çalışma planı ile başarı için bireysel eğitim ve rehberlik verebilir.

Dijital kitabın imkanlarını kullanmak için bütün eğitimcilerin çok çalışması gerekmektedir.